Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka – 10 grudnia
Podstawę prawną dla ochrony praw człowieka stworzyły dwa dokumenty: Karta Narodów Zjednoczonych uchwalona w 1945 r. i Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona w 1948 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.
Prawa człowieka to zespół praw i wolności, które przysługują każdemu człowiekowi bez względu na rasę, płeć, język, wyznanie, przekonania polityczne, pochodzenie narodowe i społeczne, majątek itp. Prawa człowieka są niezbywalne (nie można się ich zrzec) i nienaruszalne. Postulują one poszanowanie wartości najcenniejszych dla człowieka, takie jak życie, godność, wolność, swobodny rozwój i wiele innych.
Wyrazem respektowania tak rozumianych praw są akty prawne w postaci konstytucji, ustaw, umów międzynarodowych, konwencji, dyrektyw i traktatów organizacji międzynarodowych. Uznaje się je za wartości uniwersalne i równocześnie chroni się je, uznając za cenne dla człowieka i ludzkości.
W dniu 3 września 1953 r. weszła w życie Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności , w skrócie nazywana Europejską Konwencją Praw Człowieka. Jest to umowa międzynarodowa, której stronami są wszystkie państwa Unii Europejskiej.
Postanowienia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i jej Protokołów gwarantują m.in.:
- prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego,
- prawo do rzetelnego procesu sądowego,
- prawo do głosowania i kandydowania w wyborach,
- wolność myśli, sumienia i wyznania,
- wolność wyrażania opinii (w tym również wolność mediów),
- prawo do niezakłóconego korzystania ze swojego mienia,
- wolność zgromadzeń i stowarzyszania się,
- prawo do nauki oraz prawo rodziców do wychowania dzieci według własnych przekonań religijnych i filozoficznych,
- prawo do wolnych wyborów, opartych na tajnym głosowaniu w warunkach, zapewniających swobodę wyrażania opinii,
- prawo do kontroli instancyjnej wyroków skazujących,
- prawo do odszkodowania za niesłuszne skazanie,
- równouprawnienie małżonków,
oraz wprowadzają zakaz:
- tortur i traktowania lub karania kogokolwiek w sposób nieludzki lub poniżający,
- stosowania kary śmierci,
- niewolnictwa oraz pracy przymusowej,
- dyskryminacji w korzystaniu z praw i wolności zagwarantowanych w Konwencji,
- wydalania z kraju obywateli danego państwa lub zakazywania im wstępu na terytorium tego państwa,
- wydalania z kraju grup cudzoziemców.
Tekst Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności wraz z protokołami dodatkowymi, a także podstawowe informacje dotyczące składania skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka znajdują się na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/prawa-czlowieka2
Organizację zajmujące się ochroną i upowszechnianiem praw człowieka:
Amnesty International: http://amnesty.org.pl
Helsińska Fundacja Praw Człowieka http://www.hfhr.pl
Polska Akcja humanitarna: https://www.pah.org.pl
Human Rights Watch http://www.hrw.org
Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć http://www.pomocprawna.org
Europa – Portal Unii Europejskiej http://europa.eu/pol/rights/index_pl.htm
Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie http://www.unic.un.org.pl
Więcej informacji na temat jak działają w/w organizacje znajdziesz na stronie:
https://zpe.gov.pl/a/organizacje-pozarzadowe-chroniace-prawa-czlowieka/DHIJGjexH